کد مطلب:113893 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:144

روش و مراحل تکاملی طرح











1- امام (ع) بطور مستقیم وارد مباحث عقیدتی مورد نظر نمی گردد.

2- انتخاب یك واقعیت از كمال خواهی در موجودات «مثل

[صفحه 169]

نمونه های یاد شده در طرح خلقت نگری»

3- آوردن برخی از نمونه ها و بحث و بررسی در پیرامون آن تا دل ها و فطرت های سالم را در پرتو نمونه های زیبا و شگفتی آور كمال خواهی موجودات بحركت و تفكر صحیح وا دارد.

در رابطه با واقعیت «كمال خواهی» از نظر فیزیكی می فرماید:

فمن هداك لاجترار الغذاء من ثدی امك و عرفك عن الحاجه مواضع طلبك و ارادتك

(ای انسان، چه كسی تو را در مكیدن شیر از پستان مادرت هدایت نمود؟ و چه كسی تو را به جایگاه آنچه را كه می خواستی آشنا نمود؟)[1].

امام (ع) در این دیدگاه كمال خواهی را در چهره های گوناگونش مطرح می كند

از دانه ای كه دل زمین را می شكافد

از نوازد پرندگان و خزندگان كه پس از بیرون آمدن از تخم بسوی مادر یا آب یا دشت و صحرا در حركتند

از حركت و تلاش هر جنبنده ای كه بطرف غذا و نیازهای طبیعی خود انجام می دهد و آن را در سفره ی گسترده ی الهی می یابد.

از اجرام و افلاك آسمانی كه بسوی اهداف تكاملی در حركتند از سیر تدریجی و تكاملی نطفه در رحم مادر و دوران جنین، كه می فرماید:

ایها المخلوق السوی و المنشا المرعی فی ظلمات الارحام و مضاعفات الاستار بدئت من سلاله من طین و وضعت فی قرار مكین الی قدر معلوم و اجل مقسوم تمور فی بطن امك جنینا لا تحیر دعاء و لا تسمع نداء ثم اخرجت من مقرك الی دار لم تشهدها[2].

[صفحه 170]

(ای انسانی كه با اندامی متناسب در محیط محفوظی آفریده شده ای، در تاریكی های رحم و در پرده های تو در تو، آفرینش تو از عصاره ی گل آغاز شده و در جایگاه ارام قرار داده شدی تا زمانی مشخص و سرآمدی معین حركت كردی، در آنهنگام كه چنین وضعی داشتی و در رحم مادرت بودی، نه قدرت پاسخگوئی داشتی و نه صدائی می شنیدی، سپس از این جایگاه به محیط دیگری منتقل شدی كه آن را مشاهده نكرده بودی)

4- استخراج جوانب مهم كمال خواهی و واقعیت های موجود در آن مانند:

الف- اصل كمالات و حدود و ضوابط آن

ب- حركت و تلاش حساب شده ی همه موجودات بسوی كمالات واقعی

ج- اصل هدایت موجودات بسوی كمالات و حدود تكاملی

5- اثبات عجز عقول بشری و نتیجه گیری و اعتراف واقع گرایانه امام با طرح چند سئوال در برابر نمونه های روشن كمال خواهی عجز عقول بشری را اثبات و آن ها را به وجود آفریدگار هدایت كننده ی بكمالات راهنمائی می فرماید.

می فرماید:

چه قدرتی اینهمه كمالات و اندازه های تكاملی و ضوابط و مقررات آن را آفرید؟

چرا و چگونه تمام پدیده ها بسوی اهداف تكاملی در حركتند؟

و چه قدرتی آن ها را اینگونه هدایت و راهنمائی فرمود كه هر موجود می داند باید بسوی كمالات خاص خودش حركت كند؟

چگونه كل نظام هستی در اصل كمال خواهی منحرف نمی گردند؟

و همه به سوی تكامل و حدود و اندازه های آن در حركتند؟

در این مرحله، امام علی (ع) عقل و فكر و فطرت های سالم را

[صفحه 171]

به تفكر و ارزیابی صحیح فراخوانده و همه را به واقعیت های موجود و آفریدگار كمالات رهنمون می گردد و می فرماید:

هیهات ان من یعجز عن صفات ذی الهیئه و الادوات فهو عن صفات خالقه اعجز و من تناوله بحدود المخلوقین ابعد[3].

(هیهات، آن كس كه از توصیف موجوداتی كه دارای شكل و اندامند و اعضاء و پیكرند، ناتوان است، از توصیف خالق خویش عاجزتر و ناتوانتر خواهد بود و از شناخت او از طریق صفات مخلوقین دورتر است)

6- اثبات مبانی اعتقادی و اهداف آموزشی در پرتو واقعیت های اصل كمال خواهی


صفحه 169، 170، 171.








    1. خطبه 13 -163 نهج البلاغه المعجم المفهرس.
    2. خطبه 11 -163 نهج البلاغه المعجم المفهرس.
    3. خطبه 14 -163 نهج البلاغه المعجم المفهرس.